ANTENATAL HİDRONEFROZ ( HAMİLELİKTE TANI ALAN BÖBREK BÜYÜMESİ)

Antenatal Hidronefroz

●       Günümüzde modern radyolojik cihazlar sayesinde doğumsal anomalilerin birçoğunun daha gebelik esnasında tanısı mümkündür.

●       Ultrason incelemesi ile gebeliğin erken döneminde yakalanabilen anomaliler içinde boşaltım sistemine (böbrekler, mesane ve idrar yolları) ait hastalıklar en sık tanı konulan hastalıklardan bazıları olarak öne çıkmaktadır.

●       İstatistikler, gelişmiş bir ultrason cihazı ile ve eğitimli bir ultrasonografist (Perinatalog, Radyolog veya Kadın Doğum Uzmanı ) tarafından gebelere yapılan incelemelerde her 100 gebeden birinin karnındaki bebeğin böbreklerinde genişleme (hidronefroz) saptandığını belirtmektedir.

●       Anne karnında böbreği idrar ile şişiren ( hidronefroz ) birkaç sebep vardır. Bunların en sık görülenleri;

        -        Üreteropelvik Bileşke Darlığı : Böbreğin üreter ile birleştiği noktada oluşan darlık

        -        Üreterovezikal darlık: Üreterin mesaneye birleştiği yerde olan darlık

        -        Posterior Üretral Darlık: Erkek çocuklarda mesane çıkışında olan darlık

        -        Üreterosel: Böbreğin bir kısmının üreterler üzerinden mesane boşalmasını önleyen baloncuklu bir şişlik.

        -        Vezikoüreteral Reflü: İdrar torbasında bulunan idrarın böbreğe doğru geri kaçmasına bağlı görülen durum.

●       Eğer hidronefroz tek bir tarafı (unilateral) tutuyor ise, ilgili böbrek bu durumdan olumsuz olarak etkilenebilir ancak diğer sağlıklı böbrekten dolayı çocuk için hayati bir risk yoktur.

●       Ancak tutulum her iki böbreği tutuyor (bilateral)  ise ya da etkilenen böbrek çocuğun tek böbreği ise fetüsün anne karnında içinde yüzdüğü sıvı (amniyon sıvısı) azalabilir (oligohidramnios). Bu ciddi bir klinik durum olup, çocuğun akciğer ve böbrek gelişimi önemli derecede etkiler ve ölü doğumlara kadar ilerleyen bir tablo ortaya çıkabilir.

Şekil 1  Anne karnında çekilen MR görüntüsü; bebeğin her iki böbreğinde hidronefroz  mevcut.

●       Anne karnında hidronefroz tanısı alan çocuklarda doğum sonrası 3. günden sonra yapılacak bir ultrasonografi ile anne karnında konan tanının doğrulaması yapılmalıdır. Tanı kesinleştikten sonra, olgunun cinsiyetine, tutulumun tek veya çift taraflı olup olmadığına, mesanenin durumuna göre çocuk üroloğu / çocuk nefrologu tarafından olgunun değerlendirilmesi ve bundan sonraki sürecin yönetilmesi gerekecektir. Bizler bu tür hastalarda değerlendirmeleri ÇOCUK ÜROLOJİSİ KONSEYİ toplantısında, uzmanlardan oluşan bir grup ile birlikte veriyoruz.

●       Tek taraflı olgular için yapılması gereken, çocuk doğduktan sonra koruyucu antibiyotik başlamak, ilk hafta ultrason ve gerekirse voiding sistoüretrografi (VCUG: işeme sisto-üretrografisi) çekmek, 6. haftada ise bir böbrek sintigrafisi (MAG-3, DMSA) yaptırmaktır.

Şekil 2  Ultrasonografide böbreğin normal, hafif, orta ve ileri derece hidronefrotik görünümleri.

●     Üreteropelvik Bileşke (UPJ) Darlığı;

○     Özellikle tek taraflı Hidronefrozu olan olguların hemen yarısından fazlasında UPJ darlığa bağlı idrar geçişindeki bir yetersizlik söz konusudur. Burada böbreklerde         oluşan idrarı mesaneye iletecek kanal olan üretere geçişinde bir sorun vardır.

  ○     Olgunun değerlendirilmesinde ve hastalığın derecelendirilmesinde (Şekil 2) ultrasonografik değerlendirme büyük önem taşır. Bu tür hastaların çoğunda yakın         takip ile sorun kendi kendine düzelmekte ancak her 5 hastadan 1’inde ameliyat gerekmektedir.

●     Çift böbrek anomalileri, üreteroseller (idrarı boşaltıcı kanal olan üreterin mesane içindeki kısmının adeta balonlaşması ve idrarın tam olarak mesaneye boşalamaması), üretero-vezikal darlıklar (üreterin, mesaneye birliştiği noktada tam idrar geçişi olmaması ve buna bağlı üreterin genişlemesi) doğum öncesi dönemde tanı alabilen ve genellikle tek taraflı seyreden durumlardır.